Dünyada Açık ve Uzaktan Öğretim Sistemleri

Türkiye’de yaklaşık 30 yıldır Anadolu Üniversitesi tarafından yürütülen açık ve uzaktan eğitim faaliyetleri, Türkiye’yi bu alanda deneyim sahibi önemli ülkeler arasına getirmiştir. Bugün 1,5 milyona yakın aktif öğrencisi ise Anadolu Üniversitesi, dünya üzerinde açık ve uzaktan eğitim sağlayan mega üniversiteler arasındadır.  Aşağıdaki tabloda mega üniversiteleri görebilirsiniz;

Kaynak; http://news.cli-cks.org/may/Newsletter_new.html

Gelişmekte ülkeler kadar, gelişmiş ülkelerde de yaygın bir eğitim modeli olan açık ve uzaktan öğrenme temelde iki önemli amaca hizmet etmektedir;

-          Gelişmekte olan ülkelerde, yeterli kapasiteye sahip olmayan ülkelerde, daha geniş kitlelerin eğitim imkanına sahip olmak ve

-          Gelişmiş ülkelerde ise, eğitimde kolaylık ve esneklik sağlamak, eğitime erişimi kolaylaştırmak.

(Kaynak: Açık ve Uzaktan Öğrenme – Öğrenci Adaylarının Bakış Açısı, Prof.Dr. Cengiz Hakan Aydın, 2011, Pegem Akademi, Syf.12)

Tarihsel Gelişim

Açık ve uzaktan öğrenme, iletişim teknolojilerindeki gelişmelere paralel ilerlemiştir. Bu ilerleme üç döneme ayrılır; Mektupla eğitim(correspondence study), görsel-işitsel araçlarla eğitim ve bilgisayar ağlarına dayalı eğitim.

Mektupla eğitim yüksek öğretim kurumlarının ilgisini çekmiş ve ABD’deki Chicago Üniversitesi ve Illinois Weleyan Üniversitesi bu modelle uzun süre eğitim vermişlerdir.

Mektupla eğitim, 1920’lerde radyonun gelişmesi ve 1950’lerde televizyonun yaygınlaşmasıyla yerini görsel-işitsel araçlarla açık ve uzaktan öğrenmeye bırakmıştır. Özellikle uydu teknolojilerinin gelişimi ile, televizyon uzaktan eğitimde 1960’lı yıllardan sonra çok yaygın kullanılmaya başlanmıştır. 1962 yılında Güney Afrika Üniversitesi’nin tamamen açık üniversiteye dönüşeceğini açıklaması ve hemen sonrasında, 1969 yılında İngiliz Açık Üniversitesi’nin kurulması açık ve uzaktan öğrenme tarihinde önemli dönüm noktaları olmuştur. Başta Almanya, Çin, Hindistan, Kore ve Türkiye olmak üzere, pek çok ülkede üniversiteler İngiliz Açık Üniversitesi’ni örnek alarak televizyon ve basılı malzemelere dayalı açık ve uzaktan eğitim uygulaması başlatmıştır. 1980’li yıllardan itibaren bu üniversiteler daha geniş kitlelere ulaşarak mega üniversitelere dönüşmüştür.

1990’larda bilgisayar ağlarının daha geniş kitleler tarafından kullanılmasıyla, başta ABD olmak üzere, Avrupa, Asya, Avustralya, Afrika ve Güney Amerika’daki bir çok ülkede bilgisayar ağlarına dayalı açık ve uzaktan öğrenme girişimleri başlamıştır.

Açık ve uzaktan öğrenme Türkiye’de de oldukça paralel bir gelişme göstermiş, önce mektupla bağlayan eğitim, sonrasında görsel – işitsel araçlarla desteklenmiş ve ardından da bilgisayar ağlarına dayalı olarak sunulmuştur.   

Dünyada Açık ve Uzaktan Eğitim

Daniel, Mackintosh ve Diehl’e göre (2007) 1999 yılında, uzaktan eğitim üniversitelerinde toplam 3 milyon öğrenci varken, 10 yıldan daha az bir sürede bu rakam 6 milyona çıktı.  

Sloan Konsorsiyumu tarafından her yıl tekrarlanan bir çalışmaya göre 2009 yılında BD’de yüksek öğretim kurumlarındaki öğrencilerin %30’u en az bir dersi uzaktan almıştır. Aynı rapora göre, aynı yıl geleneksel bölümlere kayıtlar %2 artarken, çevrimiçi öğrenmeye kayıt %21 artış göstermiştir. ABD’deki işletme programlarının %33’ü tamamen uzaktan çevrimiçi öğrenme sunmaktadır. Bölümler içinde çevrimiçi öğrenmeye en az ilgi, %16 ile mühendislik bölümlerindedir.

2010 yılı (White ve Diğerleri) İngiltere uygulamalarına baktığımız zaman, İngiliz Açık Üniversitesi dışında, 308 yüksek öğretim kurumunun %37’si çevrimiçi dersler sunmaktadır. Dersler genelde meslek eğitimi, önlisans ve lisansüstü alanlarındadır.

2010 yılında, Latchem ve Jung, Asya’daki 33 açık üniversitenin milyonlarca öğrenciye açık ve uzaktan eğitim sunduğunu söylemektedir. Oldukça başarılı olan bu üniversitelerden 20 tanesi mega üniversiteler listesine girmiştir.

İngiltere dışında Avrupa ülkelerinde, Bolonya sürecinin önceki alanlarından olan yaşamboyu öğrenmenin de etkisiyle, açık ve uzaktan eğitim oldukça yaygındır. Avrupa Birliği bu alanda projeleri desteklemiştir ve desteklemeye devam etmektedir. Almanya’daki Fern Üniversitesi, Fransa’daki CNED, Hollanda Açık Üniversitesi, Katalan Açık Üniversitesi, İtalya’daki UNINETTUNO, Portekiz’deki Aberta Üniversitesi, İspanya’daki Ulusal Uzaktan Eğitim Üniversitesi yaklaşık 1 milyon öğrenciye eğitim vermektedir. Asya’da uzaktan eğitim konuları yaygın eğitim konularındayken, Avrupa’da daha çok mesleki eğitim ve yetişkinler üzerine odaklanmıştır.

Kaynaklar:

-          http://news.cli-cks.org/may/Newsletter_new.html

-          Açık ve Uzaktan Öğrenme – Öğrenci Adaylarının Bakış Açısı, Prof.Dr. Cengiz Hakan Aydın, 2011, Pegem Akademi
-     Simonson, Teaching and Learning at a Distance, Foundations of DE